Aby ocenić, czy dziecko jest gotowe do szkoły nie wystarczy sprawdzić, czy rozpoznaje litery i rysuje szlaczki. Na ocenę gotowości szkolnej składa się nie tylko aspekt poznawczy, równie 1)ważny jest rozwój społeczny, emocjonalny i fizyczny. Dzieci rozwijają się w różnym tempie, te urodzone w styczniu i w grudniu danego roku pomimo takiego samego rocznika dzieli niemalże rok. Stąd tak ważne jest określenie stopnia przygotowania dziecka do podjęcia nauki szkolnej.
Dziecko dobrze przygotowane do podjęcia edukacji powinno być dostatecznie rozwinięte fizycznie, szczególnie w aspekcie precyzji ruchów rąk i palców, powinno umieć komunikować się z innymi osobami. Jednocześnie powinno być na tyle uspołecznione, aby nawiązać prawidłowe relacje z rówieśnikami, umieć z nimi zgodnie współpracować. Ważne jest, aby dziecko potrafiło liczyć się z chęciami i życzeniami innych ludzi, ale przede wszystkim wykonywało polecenia nauczyciela kierowane do całej grupy. Dziecko stojące na progu edukacji powinno posiadać dobrą orientację w otoczeniu, posiadać określony zasób wiedzy ogólnej o otaczającej nas rzeczywistości społeczno – przyrodniczej. Istotnym elementem dojrzałości szkolnej dziecka jest jego gotowość do rozstania się z matką na czas pobytu w szkole. Niezwykle ważny jest również aspekt kontroli doświadczanych emocji. Dziecko powinno umieć radzić sobie z emocjami oraz nie uzewnętrzniać ich zbyt gwałtownie.
Diagnoza dojrzałości szkolnej prowadzona przez wykwalifikowanego psychologa obejmuje badania rozwoju fizycznego, emocjonalnego, społecznego, umysłowego, a dodatkowo sprawdza poziom opanowania umiejętności i wiadomości przygotowujących dziecko do podjęcia nauki czytania, pisania i liczenia.
Specjalista wykorzystuje w badaniu wystandaryzowane narzędzia, które pozwolą na porównanie wyników dziecka na tle norm rozwojowych danej grupy wiekowej.